Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ülke genelinde çevre kirliliğine sebep olan işletmelere yönelik denetimlerini sürdürüyor. Bakanlık, merkez teşkilatı ve 81 il müdürlüğü personeli ile birlikte Çevre Kanunu’na aykırı hareket eden işletmelere cezai işlem uyguluyor. Denetim sonucu çevre ve insan sağlığı açısından faaliyetleri sakıncalı olduğu tespit edilen bazı işletmeler ise faaliyetten men ediliyor.
Bu kapsamda geçtiğimiz yıl 81 ilde, 56 bin 211 rakamıyla rekor sayıda çevre denetimi yapan Bakanlık, hava, su ve toprak başta olmak üzere doğayı kirleten 3 bin 941 tesise toplamda 350 milyon 228 bin 270 lira idari para cezası uyguladı, 406 işletmeyi de faaliyetten menetti.
En fazla idari para cezası uygulanan ilk beş il ise sırayla Ankara, İstanbul, Muğla, Tekirdağ ve İzmir oldu. Bakanlık geçen yıl başkentte 44 milyon 860 bin 550 lira çevre cezası kesti. Ankara’yı 44 milyon 790 bin 176 lira ceza ile İstanbul takip etti. En çok çevre cezasının uygulandığı üçüncü il ise Muğla oldu. Muğla’da çevre kirliliğine sebep olan işletmelere 42 milyon 892 bin 945 lira ceza verildi. Ankara, İstanbul ve Muğla’dan sonra en çok çevre cezası uygulanan iller Tekirdağ ve İzmir oldu. Sanayi tesislerinin yoğun olduğu Tekirdağ’da 27 milyon 659 bin 196 lira idari para cezası uygulanırken, İzmir’de ise 19 milyon 972 bin 736 lira cezai işlem gerçekleştirildi.
Geri Dönüştürülmüş Plastiken Üretilen Eko-Sim Kartlar Kullanıma Sunuldu
Vodafone, geri dönüştürülmüş plastikten üretilen yeni Eko-SIM kartlar ile her yıl tonlarca saf plastik tüketimini azaltacaktır. Aboneler, kendilerine en yakın Vodafone mağazasında SIM kart değişimi yapabilecektir.
Vodafone, geri dönüştürülmüş plastikten üretilen yeni Eko-SIM kartları Türkiye’de kullanıma sunmuştur. Eko-SIM kartlar aşamalı olarak mevcut SIM kartların değiştirilmesi ile yaygınlaşacaktır.
Vodafone Eko-SIM Kart kullanımıyla dünyada yıllık 320 ton, Türkiye’de ise yaklaşık 20 ton yeni plastik kullanımını önlemiş olacaktır. Eko-SIM kartlar ayrıca geri dönüştürülebilen kağıttan üretilen zarflar içinde sunulmaktadır.
Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Meltem Bakiler Şahin:
“Plastik SIM tedariki ihtiyacını da tamamen ortadan kaldırmayı hedefliyoruz. Bir SIM kart çok küçük görünse de büyük bir atık potansiyeli yaratıyor. Bu farkındalıkla 2014’te yarı boyutlu SIM kartlara geçiş yapmış ve müşterilerimizin plastik kullanım miktarını yarı yarıya azaltmıştık. Şimdi de geri dönüştürülmüş plastikten üretilen Eko-SIM kartları çevresel taahhütlerimizin bir parçası olarak kullanıma sunduk. Bu kartlar sayesinde her yıl saf plastik tüketiminde tonlarca tasarruf hedefliyor ve müşterilerimizin çevresel ayak izlerini azaltmalarına destek oluyoruz. SIM kart değişimi gereken durumlarda müşterilerimizin yeni kartları Eko-SIM kart olacak.” İfadelerini kullanmıştır.
Vodafone, Türkiye’de tüm ofis binalarında hayata geçirdiği “plastiksiz ofis” uygulamasıyla yılda ortalama 6 milyon çeşitli kullan-at plastik ürün kullanımına son vermiştir. “Yeşili Seven Kırmızı” hareketi kapsamında başlatılan uygulamalarla, Vodafone Türkiye ofislerinde plastik bardak yerine kâğıt bardak, plastik şişe yerine cam şişe, naylon poşet yerine doğa dostu ambalaj kullanılmıştır. Şirket yemekhanesinde porselen, cam gibi doğa dostu ve geri dönüşümlü ürünler tercih edimiştir. Şirket bünyesinde yer alan kafelerde geri dönüşümlü bardaklarda içecek satışı yapılıyor ve çalışanların doğa dostu ürünler kullanması teşvik edilmiştir.
LG, Susuz Ve Deterjansız Çalışan Çamaşır Makinesi Geliştiriyor
Küresel ısınmanın getirdiği su kıtlığı nedeniyle artık birçok marka, çevreci ve sürdürülebilir teknolojiye yatırım yapmaktadır. Bu markalardan biri olan Güney Koreli teknoloji devi LG, susuz ve deterjansız çalışan bir çamaşır makinesi geliştirdiğini duyurmuştur.
Bu açıklamasıyla sektörün ve çevrecilerin oldukça dikkatini çeken LG, önümüzdeki iki yıl boyunca geliştirdiği makineyi testlerden geçirecektir. Eğer makine başarılı olursa, gelecekte susuz çalışan çamaşır makinelerine merhaba diyebiliriz.
LG’nin susuz ve deterjansız çalışan çamaşır makinesinin çalışma prensibi biraz karmaşık olup, Ancak basitçe anlatmak gerekirse, makine gücünü karbondioksit gazından alacak. Makinenin içinde gaz halinde olarak bulunan karbondioksit, çalıştırıldığı anda sıvı hale gelecek ve bu sayede çamaşırlar yıkanacak. Yıkama işlemi bittiğinde ise sıvı olan karbondioksit, yeniden gaz haline gelecek ve bir sonraki yıkama için kullanılabilecektir.
Çevre Bakanlığı’ndan Depozito Uygulaması Açıklaması
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ürünlerin satın alımı aşamasına depozito ücreti tahsili ve boş ambalajların geri getirilmesine istinaden depozito ücretlerinin iadesi sürecinin henüz başlamadığı duyuruldu.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, basına yansıyan haberlerde bugün itibarıyla kâğıt, plastik ve metal kullanılarak yapılan ambalajlar için depozito sisteminin devreye girdiğinden bahsedildiği ve uygulanacak depozito ücretlerine ilişkin yanlış bilgiler aktarıldığı uyarısında bulunuldu. Ürünlerin satın alımı aşamasına depozito ücreti tahsili ve boş ambalajların geri getirilmesine istinaden depozito ücretlerinin iadesi sürecinin henüz başlamadığı da bildirildi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada söz konusu haberlerin 31 Aralık 2021 tarih ve 31706 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “2872 Sayılı Çevre Kanunu Uyarınca Alınacak Geri Kazanım Katılım Payı Tutarlarına İlişkin Tebliğ (2022/1)”den esinlenerek hazırlandığının değerlendirildiği belirtilerek şöyle denildi:
“Geri Kazanım Katılım Payı uygulaması, 2020 yılından bu yana uygulanmakta olup Çevre Kanununun Ek Madde 11’de yer alan ‘Yurt içinde piyasaya arz edilen bu Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya süren/ithalatçılardan bu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilir’ hükmü gereğince uygulama kapsamında lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrikli ve elektronik eşya ile içecek ambalajı dâhil tüm ambalajların piyasaya sürenleri veya ithalatçılarından tahsil edilmektedir.
Diğer yandan ulusal ölçekli ve zorunlu olarak uygulanacak olan depozito yönetim sisteminin kurulması ve işletilmesine yönelik altyapı hazırlıkları Türkiye Çevre Ajansı tarafından yürütülmektedir. Türkiye Çevre Ajansı tarafından hazırlıkları sürdürülen ve 2022 yılında hayata geçirilecek olan uygulamanın ilk aşamasında, yani 2022 yılı Ocak ayından itibaren bu sisteme dâhil edilecek ambalajlara yönelik standartların belirlenmesi ve bu standartlara uygun ambalajların kayıt altına alınması işlemleri başlayacaktır. Nitekim, Türkiye Çevre Ajansı tarafından tuca.gov.tr web adresinden yayımlanan duyuru ile Depozito Bilgi Sisteminde firma kayıtlarının başladığı ilan edilerek bu süreç işletilmiştir.”
Depozito yönetim sistemi dâhilinde uygulanacak “depozito ücretlerinin” ayrıca ilan edileceğinin belirtildiği açıklamada, ulusal basına yansıyan ve “depozito ücreti” olarak lanse edilen ücretlerin depozito ücreti olmadığı, 2022 yılında yukarıda anılan ürün gruplarını piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan tahsil edilecek “geri kazanım katılım payı tutarları” olduğu vurgulandı.
Açıklamada, vatandaşların sisteme doğrudan katılımlarına yönelik ambalajlı ürünleri depozitolu olarak almaları, boş ambalajları iade noktalarına vermeleri ile ilgili süreçlerin de Türkiye Çevre Ajansı tarafından hazırlanacak düzenlemelerle ilgili taraflara ayrıca duyurulacağının altı çizildi.
Sistemde yer alacak ambalajların yeni standartlara uygun olarak üretimi ve kullanımı ile depozito iade noktalarını oluşturmaya ve vatandaşları depozito sistemiyle tanıştırmaya yönelik faaliyetlerin 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla başladığının hatırlatıldığı açıklamada, ürünlerin satın alımı aşamasına depozito ücreti tahsili ve boş ambalajların geri getirilmesine istinaden depozito ücretlerinin iadesi sürecinin henüz başlamadığı ifade edildi.
Bakanlık, İçme Suları İçin Harekete Geçti
Tarım ve Orman Bakanlığı, değişen iklime uyum sağlamak için gri su kullanımı ve yağmur suyu hasadına hız vermektedir. Su Yönetimi Genel Müdürü Bilal Dikmen, içme ve kullanma sularında israfı önlemek için özellikle binalarda kurulacak zorunlu hidrofor sisteminin borularda patlak oluşumunu engelleyeceğini ve içme sularındaki kayıpların azalacağını söylemiştir. İçme-kullanma suyunun etkin kullanılması ve israfının önlenmesi için yayımlanan “İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği” ile su idarelerinin su temininde, iletiminde, dağıtımında ve tüketiminde su kayıplarının azaltılmasına yönelik görev ve sorumlulukları belirlenmiştir.
Bu mevzuat ile büyükşehir ve il belediyeleri su kayıplarını 2023 yılına kadar yüzde 30, 2028 yılına kadar ise yüzde 25 düzeyine, diğer belediyeler su kayıplarını 2023 yılına kadar yüzde 35, 2028 yılına kadar yüzde 30, 2033 yılına kadar ise yüzde 25 düzeyine indirmekle yükümlü oldular. Hürriyet’e konuşan Su Yönetimi Genel Müdürü Bilal Dikmen;
“2020 yılı su kayıp oranı ortalama yüzde 35.4 olarak tespit edildi. Bu su kayıp oranının yüzde 25 seviyesine indirilmesi ile yıllık 624 milyon metreküp su kazanılmış ve yaklaşık iki milyar lira ekonomik değer kaybı engellenmiş olacak, İçme suyu şebekeleri için hidrolik modelleme çalışması, su hızı, debi, basınç vb. hidrolik parametrelerin tahmin edilmesi amacıyla yapılıyor. Sistemin Veri Tabanlı İzleme ve Kontrol Sistemi’ne entegre edilmesi ile şebekedeki debi ve basınç değişimlerini sürekli olarak izlenebiliyor. Burada şebekeye ne kadar su basıldığı, ne kadarının faturalandırıldığı görülebiliyor. Böylece, nerede ne kadar kayıp olduğu belirlenecek ve gerekli yerlerde yenileme yapılacak. Su kayıpları yüksek olan yerlerde sadece basınç yönetimi yaparak kayıp oranı yüzde 40’ın altına indirilebilir. Örneğin bir apartmanda 15. kata su vermek için basınç uygulanıyor. Ancak bu basınç boruların patlamasıyla sonuçlanabiliyor. Binalara hidrofor sistemi kurulması durumunda, merkezden daha az basınç uygulanacak, böylece patlaklar azalacak ve su kaybı düşecektir”. İfadelerini kullanmıştır.
İklim değişikliğine uyum kapsamında 30 büyükşehir belediyesiyle çalışıyoruz. Her bölgeyi temsil edecek bir belediyeyi pilot belediye seçtik. Gri su kullanımı ve yağmur suyu hasadının yaygınlaştırılmasını sağlayacağız. Tuvaletten çıkan sular dışındaki, mutfak, banyo sularını arıtıp, sifon suyu olarak kullanmak veya yağmur sularını toplayıp sulama için kullanmak mümkün. Bunun için sadece basit bir sistem gerekiyor.”
Amazonlar’daki orman kaybının temel nedenleri arasında, yeni tarım alanları oluşturma, maden çıkarma, altyapı projeleri, yangınlar ve ağaç kesme gibi faaliyetler bulunmaktadır. Havadaki karbonu emmesi ve barındırdığı yoğun su buharıyla, küresel ısınmaya karşı insanlığın elindeki en etkili silahlardan biri olarak değerlendirilen Amazon Ormanları’nın, son 15 yılın en büyük alan kaybını yaşadığı açıklanmıştır.
Dünya oksijeninin yüzde 20’sini üreten ve yaklaşık 3 milyon bitki ve hayvan türüne ve 2,2 milyon civarı Kızılderili’ye ev sahipliği yapan Amazonlar’daki orman kaybının temel nedenleri arasında, yeni tarım alanları oluşturma, maden çıkarma, altyapı projeleri, yangınlar ve ağaç kesme gibi faaliyetler bulunmaktadır.
VOA Türkçe’nin haberine göre, Amazonlar’daki kayıp bir önceki yıla göre yüzde 22 artmıştır. Amazon Ormanları’nın yüzde 60’ından fazlasını barındıran Brezilya’daki ormansızlaştırmanın sadece geçen yıl, 13 bin 235 kilometrekareye (km2) ulaştığı bildirilmiştir. Bu büyüklük, yüzölçümü 11 bin 586 km2 olan Katar’dan ya da Türkiye’nin 64 ilinin yüzölçümünden daha fazladır.
Sosyo-Çevre Enstitüsü (ISA) verilerine göre 2021 yılında yalnızca Brezilya’daki yerli topraklarında 18 milyon ağaç kesilmiştir.
ISA verilerine göre Brezilya’da 2019 yılından bu yana iktidarda olan ve ekonomik getirileri nedeniyle Amazonlar’da tarım ve madencilik faaliyetlerini teşvik eden Jair Bolsonaro döneminde, ormansızlaştırma faaliyetlerinde, rezerv bölgelerde yüzde 79, Kızılderililerin yaşadığı koruma altındaki alanlardaysa yüzde 138 artış kaydedilmiştir.
Toplamda 6 milyon 381 bin kilometrekarelik yüzölçümü ile dünyanın en büyük tropikal ormanları olan ve 9 Güney Amerika ülkesinin paylaştığı Amazonlar’ın yüzde 26’sının yüksek, yüzde 7’sinin ise çok yüksek risk altında olduğu bildirilmiştir.
Amazon Ormanları’nda yaşayan yerlilerin bölgede yapılmak istenen değerli ağaçların kesimi, tarım ve madencilik gibi faaliyetlere karşı durarak yaşam alanlarını savunmalarının, ormansızlaştırma sürecine karşı bir direnç yarattığı ancak son yıllarda yerlilere yönelik tehditlerin de arttığı bildirilmiştir.
YAYIMLANAN YÖNETMELİKLER
07.01.2022 tarih ve 31712 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Yönetmelik
27.01.2022 tarih ve 31732 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Yönetmelik
